Türkiye’de ceza infaz kurumları, 2024 yılı itibarıyla mahpuslara günlük olarak usta statüsünde 165 TL, kalfa statüsünde 158 TL ve çırak statüsünde 150 TL ödeme yapıyor. Ancak, bu miktarlar, yapılan işin ağırlığına kıyasla oldukça düşük kalmakta. Cezaevlerinde mahpuslar, mobilyadan tekstil ve kuyumculuğa kadar çeşitli alanlarda üretim yapıyor.
2023 yılında, ceza infaz kurumları ve Tutukevleri İş Yurtları Kurumu’nun faaliyet raporuna göre, çalıştırılan mahpus sayısı 50 bin 98. Bu sayı 2022’de 28 bin 439 iken, 2021’de 19 bin 873 idi. Üretilen ürünlerin ekonomik değeri ise kişi başına 45 bin TL olarak hesaplandı.
Evrensel’den Eylem Nazlıer‘in haberine göre, mahpuslar, zorla çalıştırılıyor ve çalışmayı reddedenler sürgün ya da infaz yakma ile tehdit ediliyor. Özel sektörle işbirliği adı altında yapılan protokollerle, büyük şirketler için fason üretim yapılıyor. 2023’te 85 farklı protokol kapsamında 3 bin 326 hükümlü ve tutuklu çalıştırıldı. Protokollerin toplam bedeli ise 219 milyon 231 bin 949 TL oldu.
Çalışma koşulları oldukça ağır ve uzun saatler süren iş günleri, iş güvenliği eksiklikleri, ve yetersiz ücretler mahpusları zorluyor. İnsan Hakları Derneği İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, mahpusların zorla çalıştırıldığını ve bu durumun anayasal düzenlemelere aykırı olduğunu belirtiyor. Mahpusların, sigorta yapılsa bile, bu sigortaların emeklilikte geçerli olmadığını vurguluyor.
